Co to jest? Dla kogo? Warunki, wysokość, wniosek – poradnik krok po kroku

Emerytura pomostowa to wcześniejsze świadczenie dla osób pracujących w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (np. w szkodliwych środowiskach). Wypłaca ją ZUS na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2025 poz. 890). To nie emerytura powszechna – przysługuje przed wiekiem ustawowym (60/65 lat), ale tylko do 5 lat. W 2025 r. ok. 120 000 osób pobiera pomostówki. Poniżej wyjaśniamy co to jest, dla kogo, warunki, wysokość i wniosek (dane aktualne na 5 listopada 2025 r.).

1. Co to jest emerytura pomostowa?

Emerytura pomostowa to tymczasowe świadczenie wypłacane przed osiągnięciem wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn). Zastępuje pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia (np. pyły, hałas, chemikalia) lub o szczególnym charakterze (np. piloci, nurkowie).

Kluczowe cechy:

• Wcześniejsza – od 55 lat (kobiety) / 60 lat (mężczyźni).
• Czasowa – maksymalnie 5 lat (do wieku emerytalnego).
• Po niej – automatyczne przejście na emeryturę powszechną.
• Finansowana z Funduszu Emerytur Pomostowych (FEP) – składka 1,5% pensji (płaci pracodawca).

Nie myl z:

• Emeryturą górniczą (dla górników pod ziemią).
• Emeryturą mundurową (dla policji/wojska).

2. Dla kogo emerytura pomostowa?

Przysługuje osobom, które pracowały min. 15 lat w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Lista zawodów jest zamknięta – tylko z rozporządzenia MRiPS (ok. 50 zawodów).

Przykłady zawodów (szczególne warunki):

• Górnicy (oprócz pod ziemią – to emerytura górnicza).
• Hutnicy, spawacze, odlewnicy.
• Pracownicy azbestowi, chemicy (z truciznami).
• Maszyniści lokomotyw, kierowcy ciężarówek >3,5 t (hałas).

**Przykłady zawod

Przykłady zawodów (szczególny charakter):

• Piloci cywilni, kontrolerzy lotów.
• Nurki, ratownicy górscy.
• Nauczyciele w zakładach poprawczych.
• Pracownicy służby więziennej (kontakt z osadzonymi).

Nie przysługuje:

• Pracownikom biurowym, handlowcom, IT.
• Osobom, które same zrezygnowały z pracy w szkodliwych warunkach.

3. Warunki – co musisz spełnić?

Musisz łącznie spełnić 5 warunków (art. 4 ustawy):

1. Wiek:
   • Kobiety: 55 lat.
   • Mężczyźni: 60 lat.
2. Staż w szczególnych warunkach:
   • Min. 15 lat (pełnych lat kalendarzowych).
   • Praca co najmniej 50% etatu w warunkach z listy.
3. Całkowity staż składkowy:
   • Kobiety: 20 lat.
   • Mężczyźni: 25 lat. (W tym okresy nieskładkowe: studia, wojsko – max. 1/3).
4. Praca po 1 stycznia 2009 r.:
   • Min. 1 dzień w warunkach szkodliwych po 2008 r. (FEP działa od 2009).
5. Rozwiązanie stosunku pracy:
   • Zwolnienie lub porozumienie – nie możesz pracować w szkodliwych warunkach po pomostówce.

Przykład: Hutnik 58 lat, 16 lat w piecu hutniczym (po 2008: 10 lat), staż ogólny 28 lat → uprawniony.

4. Wysokość emerytury pomostowej (2025 r.)

Wysokość nie zależy od pensji – to stała kwota waloryzowana corocznie (1 marca).

• Od 1 marca 2025: 3200 zł brutto (ok. 2912 zł netto po składce zdrowotnej 9%).
• Od 1 czerwca 2025 (po waloryzacji): ok. 3400 zł brutto (prognoza ZUS: +6%).

Dodatki:

• Trzynastka i czternastka: Przysługują (jak emerytura).
• Dodatek pielęgnacyjny: 500 zł (dla niezdolnych do samodzielnej egzystencji).

Porównanie z emeryturą powszechną:

• Pomostowa: 3200–3400 zł brutto (stała).
• Powszechna (po 5 latach): ok. 4000–6000 zł brutto (zależnie od składek).

5. Jak długo wypłacana?

• Maks. 5 lat – od wieku pomostowego do powszechnego (60/65 lat).
• Automatyczne przejście na emeryturę powszechną – ZUS wyśle wniosek ERN.

Jeśli znajdziesz pracę:

• W zwykłych warunkach → możesz dorabiać bez limitu.
• W szkodliwych warunkach → zawieszenie pomostówki.

6. Wniosek – jak złożyć? (krok po kroku)

Gdzie? ZUS (online lub w oddziale).

Dokumenty:

• Wniosek EP-R (pobierz z zus.pl).
• Zaświadczenie o pracy w szczególnych warunkach (druk ZUS Rw-53 – od pracodawcy).
• Świadectwa pracy (za okresy szkodliwe).
• Zaświadczenie lekarskie (jeśli niezdolność).
• Dowód osobisty.

Proces:

1. Zbierz dokumenty → pracodawca wypełnia Rw-53 (do 30 dni).
2. Złóż wniosek EP-R → do 3 mies. przed wiekiem pomostowym.
3. ZUS weryfikuje → decyzja w 60 dni (może wezwać na badania).
4. Wypłata → z wyrównaniem od dnia spełnienia warunków.

Online: PUE ZUS → „Wniosek o emeryturę pomostową” → załącz skany.

7. Najczęstsze problemy i jak ich uniknąć

• Brak Rw-53 → poproś pracodawcę o uzupełnienie (kary dla firmy do 30 000 zł).
• Staż poniżej 15 lat → dolicz okresy z różnych zakładów.
• Praca po 2008 r. → sprawdź na PUE ZUS (składki FEP).
• Opóźniony wniosek → tracisz wyrównanie (wniosek do 3 mies. po warunkach!).

Statystyka ZUS: W 2024 r. przyznano ok. 18 000 nowych pomostówek, odrzucenie: 25% (brak stażu).