13 i 14 emerytura: czym jest?
Trzynasta i czternasta emerytura to dodatkowe, jednorazowe świadczenia pieniężne dla emerytów i rencistów, wprowadzone w ramach programów rządowych (Emerytura Plus i kolejne dodatki). Mają na celu poprawę sytuacji materialnej seniorów w obliczu inflacji. W 2025 r. oba świadczenia są waloryzowane i wypłacane automatycznie przez ZUS. Poniżej wyjaśniamy, czym są, kto je otrzyma i ile wynoszą (dane na 5 listopada 2025 r., po waloryzacji marcowej na poziomie 5,5%).
Czym jest trzynasta emerytura?
Trzynasta emerytura (tzw. „trzynastka”) to dodatkowe roczne świadczenie, wprowadzone w 2019 r. ustawą o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów. Jest to „bonus” równy wysokości minimalnej emerytury, wypłacany raz w roku wszystkim uprawnionym, bez kryterium dochodowego.
- Wysokość w 2025 r.: 1878,91 zł brutto (odpowiada minimalnej emeryturze po waloryzacji z marca 2025 r.).
- Netto: Zależy od podstawowego świadczenia:
- Dla emerytur ≤ 2500 zł brutto: ok. 1709,81 zł netto (tylko 9% składka zdrowotna).
- Dla emerytur > 2500 zł brutto: ok. 1484–1558 zł netto (plus 12% zaliczka na podatek dochodowy).
- Kto otrzyma? Emeryci, renciści (w tym z tytułu niezdolności do pracy, rodzinne), osoby pobierające świadczenia przedemerytalne lub kompensacyjne (nauczyciele), o ile miały prawo do świadczenia do 31 marca 2025 r. Nie przysługuje przy zawieszeniu emerytury lub świadczeniach spoza ZUS (np. mundurowe).
- Wypłata: Automatycznie z kwietniową emeryturą, w terminach: 1, 10, 15, 25 kwietnia 2025 r. (jeśli termin wypada w weekend – przesunięty na dzień roboczy).
- Dodatkowe info: Świadczenie jest wolne od potrąceń komorniczych. W 2025 r. ZUS wypłaci je ok. 9,5 mln osobom, koszt: ok. 18 mld zł.
Przykład: Emeryt z minimalną emeryturą (1878,91 zł brutto) dostanie trzynastkę netto ok. 1709 zł. Przy emeryturze 4000 zł brutto – ok. 1485 zł netto.
Czym jest czternasta emerytura?
Czternasta emerytura („czternastka”) to kolejne dodatkowe świadczenie, wprowadzone w 2021 r. i usankcjonowane ustawą z 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu. Wypłacana jest osobom o niższych świadczeniach, z mechanizmem „złotówka za złotówkę” powyżej progu dochodowego.
- Wysokość w 2025 r.: Maks. 1878,91 zł brutto (równa minimalnej emeryturze).
- Netto: Analogicznie do trzynastki, ok. 1709 zł dla niskich emerytur; mniej po podatkach dla wyższych. Pełna kwota dla świadczeń ≤ 2900 zł brutto.
- Kto otrzyma? Osoby z emeryturą/rentą ≤ 3500 zł brutto (próg po waloryzacji; wcześniej 2900 zł). Przysługuje emerytom, rencistom, osobom na świadczeniach przedemerytalnych do 31 sierpnia 2025 r. Nie dla świadczeń > 4728,91 zł brutto (gdy czternastka < 50 zł – nie wypłacana). Jedna czternastka na rentę rodzinną (dzielona między uprawnionych).
- Wypłata: Automatycznie z wrześniową emeryturą, w terminach: 1, 5, 6, 10, 15, 20 lub 25 września 2025 r.
- Dodatkowe info: Podlega składce zdrowotnej (9%) i podatkowi dochodowemu. Wolna od potrąceń komorniczych. W 2025 r. ok. 8–9 mln uprawnionych, koszt: ok. 14 mld zł.
Przykład: Emerytura 2500 zł brutto – pełna czternastka 1878,91 zł brutto (ok. 1709 zł netto). Przy 3500 zł brutto – pomniejszona o 600 zł, czyli 1278,91 zł brutto (ok. 1163 zł netto).
Porównanie trzynastej i czternastej emerytury (2025 r.)
| Aspekt | Trzynasta emerytura | Czternasta emerytura |
|---|---|---|
| Wysokość brutto | 1878,91 zł (dla wszystkich) | 1878,91 zł max.; pomniejszana powyżej 2900 zł brutto |
| Próg dochodowy | Brak | ≤ 3500 zł brutto (pełna do 2900 zł) |
| Wypłata | Kwiecień 2025 | Wrzesień 2025 |
| Uprawnieni | Wszyscy emeryci/renciści do 31.03.2025 | Do 31.08.2025, z progiem |
| Netto (przybliżone) | 1485–1709 zł | 1163–1709 zł |
| Podstawa prawna | Ustawa z 2020 r. | Ustawa z 2023 r. |
